1. Ý nghĩa của quy trình và hướng dẫn chuyên môn
Trong môi trường bệnh viện, quy trình và hướng dẫn chuyên môn điều dưỡng không chỉ là công cụ giúp chuẩn hóa thao tác kỹ thuật, mà còn là nền tảng đảm bảo an toàn người bệnh, chất lượng chăm sóc và trách nhiệm nghề nghiệp.
Một quy trình được xây dựng và tuân thủ tốt sẽ giúp:
Giảm thiểu sai sót và sự cố y khoa;
Đảm bảo tính thống nhất trong thực hành giữa các đơn vị, ca trực và nhân viên;
Nâng cao hiệu quả phối hợp giữa bác sĩ – điều dưỡng – kỹ thuật viên;
Là cơ sở để giám sát, đào tạo và cải tiến chất lượng liên tục.
Theo Thông tư 31/2021/TT-BYT, quy trình và hướng dẫn chuyên môn là một phần trọng tâm trong tổ chức hoạt động điều dưỡng của bệnh viện.
2. Cấu trúc và phân cấp quy trình điều dưỡng
Hệ thống quy trình điều dưỡng trong bệnh viện được thiết kế theo nhiều cấp độ, đảm bảo tính bao quát và khả năng áp dụng thực tiễn.
2.1. Quy trình chăm sóc người bệnh
Bao gồm các bước cơ bản trong quá trình điều dưỡng:
Tiếp nhận và nhận định người bệnh – đánh giá toàn diện về tình trạng sức khỏe, nhu cầu, nguy cơ và tiên lượng.
Xác định chẩn đoán điều dưỡng – nhận định phản ứng của cơ thể với tình trạng bệnh để lựa chọn can thiệp phù hợp.
Xây dựng kế hoạch chăm sóc – xác định mục tiêu, biện pháp và thời gian can thiệp.
Thực hiện can thiệp chăm sóc điều dưỡng – theo đúng quy trình kỹ thuật, phối hợp với bác sĩ và các chuyên môn khác.
Đánh giá kết quả – theo dõi đáp ứng của người bệnh, ghi nhận, điều chỉnh kịp thời.
2.2. Quy trình kỹ thuật chăm sóc điều dưỡng
Bao gồm hàng trăm quy trình cụ thể cho từng kỹ thuật như: thay băng, truyền dịch, hút đờm, cho ăn qua sonde, chăm sóc người bệnh thở máy, theo dõi sinh hiệu, v.v.
Mỗi quy trình phải xác định rõ:
Mục tiêu thực hiện;
Chỉ định và chống chỉ định;
Dụng cụ cần chuẩn bị;
Các bước tiến hành;
Lưu ý an toàn và kiểm soát nhiễm khuẩn;
Ghi chép, bàn giao, báo cáo sự cố (nếu có).
Các quy trình này được phòng điều dưỡng ban hành thống nhất, cập nhật định kỳ và lưu hành trong toàn bệnh viện.
3. Trách nhiệm xây dựng và thực hiện
3.1. Phòng Điều dưỡng
Là đơn vị đầu mối trong việc:
Chủ trì xây dựng và cập nhật các quy trình, hướng dẫn chuyên môn kỹ thuật điều dưỡng;
Tổ chức tập huấn, giám sát thực hiện, sơ kết, tổng kết định kỳ;
Tham mưu Hội đồng Điều dưỡng và Giám đốc bệnh viện trong việc ban hành hoặc điều chỉnh quy trình phù hợp với yêu cầu thực tế.
3.2. Điều dưỡng trưởng khoa
Triển khai, hướng dẫn điều dưỡng khoa tuân thủ quy trình;
Kiểm tra, giám sát, báo cáo sai sót hoặc điểm chưa phù hợp;
Đề xuất cập nhật, cải tiến quy trình trong phạm vi khoa.
3.3. Điều dưỡng viên
Thực hiện đúng quy trình chuyên môn, tuân thủ đạo đức nghề nghiệp;
Ghi chép đầy đủ, chính xác và kịp thời trên phiếu chăm sóc (bản giấy hoặc điện tử);
Báo cáo và xử trí ban đầu khi phát hiện sự cố y khoa.
4. Hướng dẫn chuyên môn và mô hình chăm sóc
Theo Thông tư 31, các bệnh viện có thể lựa chọn mô hình chăm sóc phù hợp dựa trên quy mô, nhân lực và đặc thù chuyên khoa, bao gồm:
Mô hình điều dưỡng chăm sóc chính (Primary Nursing) – một điều dưỡng phụ trách toàn bộ quá trình chăm sóc cho người bệnh từ khi nhập viện đến khi ra viện.
Mô hình chăm sóc theo đội (Team Nursing) – nhóm điều dưỡng phối hợp thực hiện chăm sóc cho nhiều người bệnh, dưới sự chỉ đạo của điều dưỡng trưởng nhóm.
Mô hình chăm sóc theo nhóm hoặc theo công việc (Functional Nursing) – phân chia nhiệm vụ cụ thể theo kỹ thuật, phù hợp với bệnh viện có quy mô lớn hoặc lượng bệnh nhân đông.
Phòng điều dưỡng có trách nhiệm hướng dẫn, kiểm tra và đánh giá hiệu quả từng mô hình để cải tiến liên tục.
5. Cải tiến chất lượng dựa vào quy trình
Các quy trình điều dưỡng cần được xem như hệ thống “sống”, phải được:
Đánh giá định kỳ để phát hiện sai lệch, điểm chưa phù hợp;
Thử nghiệm và điều chỉnh dựa trên thực tiễn lâm sàng;
Chuẩn hóa thành tài liệu đào tạo và công cụ giám sát chất lượng;
Tích hợp với hệ thống phần mềm quản lý chăm sóc và bệnh án điện tử, giúp tự động hóa ghi chép và cảnh báo nguy cơ trong chăm sóc.
Quy trình và hướng dẫn chuyên môn không phải là những văn bản hành chính cứng nhắc, mà là “bản đồ hành động” giúp điều dưỡng thực hiện chăm sóc người bệnh một cách khoa học, an toàn và hiệu quả.
Mỗi điều dưỡng viên – từ lãnh đạo phòng, điều dưỡng trưởng đến nhân viên trực tiếp – đều có vai trò quan trọng trong việc xây dựng, tuân thủ và cải tiến quy trình. Khi quy trình trở thành thói quen nghề nghiệp, bệnh viện sẽ đạt được chất lượng chăm sóc vượt trội và niềm tin bền vững từ người bệnh.
